Sterren en Sterrenstelsel

Novae

Het woord nova (mv: novae) is het latijnse woord voor nieuw, het verschijnsel nova is niet een nieuwe ster. Echter het lijkt of er een nieuwe ster verschijnt, omdat een nova een bestaande ster is, die plotselng honderden tot miljoenen maal helderder wordt, doordat de buitenste lagen van de ster in de ruimte "geblazen" worden. Hoe dit precies gebeurt is niet bekend, maar geaccepteerde theorie is dat novae onderdeel uitmaken van een dubbelster systeem, bestaande uit een rode reus en een witte dwerg. Er stroomt gas van de rode reus naar de witte dwerg. Op het moment dat dit gas op de witte dwerg komt, onstaan kernfusie reacties. Hierbij onstaat zoveel energie dat de buitenste lagen van het gas de ruimte ingeslingerd worden, met als gevolg de enorme helderheids toename.

De spectaculairste nova van de afgelopen 50 jaar was Nova Cygni 1975 in het sterrenbeeld Zwaan (Cygnus). Deze nova werd ontdekt op 29 augustus 1975 en bereikte een paar dagen later een maximale helderheid van magnitude 1.8, waarna de helderheid weer afnam.

Op de avond van 30 augustus 1975 (20:39 UT) heb ik een foto (rechtsboven) van deze nova gemaakt met een Mamiya MSX 500 en 50mm objectief. Er is 30s belicht op Kodak Tri-X (ISO 400). Duidelijk is te zien dat de nova bijna zo helder was als Deneb (α Cyg).

In 1976 publiceerden P.S. The en M. van der Klis een artikel in Zenit over het helderheidsverloop van deze nova. V is de visuele helderheid, R is helderheid in rood licht, en R-I is het verschil in helderheid tussen rood en infrarood. Let op: deze schaal is omgekeerd - de dip op 2 september is daarom in werkelijkheid een maximum waarde.

Bron: Zenit 7/8, 1976, pp. 259-260.

Nova Cygni 1975

helderheidsverloop van Nova Cygni 1975


Orion - Orionnevel (M42) en de sterren van de gordel (januari 2006, 30 sec @ ISO800)

terug