Penumbral eclipse of 14 March 2006

Verduistering van de maan in de bijschaduw van de aarde (14 maart 2006)

penumbral eclipse of 14 March 2006

Op de avond van 14 maart trok de maan door de bijschaduw van de aarde. Dit was zichtbaar vanuit Nederland. De maximale verduistering was om 23:47UT, oftewel 00:47 op 15 maart. Omdat de maan buiten de kernschaduw van de aarde blijft, wordt dit type verduistering ook wel "onzichtbaar" genoemd. "Blijf er maar niet voor op" vermelde het tijdschrift Zenit in maart 2006. Echter, geinspireerd door een artikel van David H. Levy 'In Praise of Penumbral Eclipses (Sky & Telescope, september 2005, p 113), besloot ik wel op te blijven en fotos te maken. Het was tevens een goede generale repetitie voor de zonsverduistering van 29 maart 2006.

Om David Levy te laten weten dat ook anderen in dit type verduistering geinteresseerd zijn e-mailde ik bovenstaande foto naar hem. Ik schreef ook dat zijn maandelijkse column in Sky & Telescope altijd met veel plezier las. Een paar dagen later kreeg ik een enthousiaste email van David Levy terug (rechts).

Dear Hans,

Thank you for sharing your wonderful eclipse picture with me. What a beautiful picture! My adventure, since the eclipse was just to the east of where I live in Arizona, was from an airplane window. The picture I offer shows the Earthshadow right after sunset, plus the Moon through the airplane window. The second reflection shows the eclipse right after you took your picture.

With all best wishes

David Levy

Ik had de foto ook opgestuurd naar Edwin Mathlener, redacteur van Zenit. De redactie vond het een leuk idee om toch maar aandacht aan te besteden. Nadat ik dit voornemen aan Levy gemaild had kreeg ik per ommegaande bericht terug: That's great! My campaign to get people to look at the penumbral lunar eclipses is working! AND you are a big part of making it work.

Het meinummer van Zenit besteedde twee paginas aan deze onzichtbare maansverduistering. Het bevatte mijn foto en verslag van de correspondentie met David Levy, en gelukkig bleek dat meerdere lezers de verduistering hadden waargenomen en fotos naar de redactie opgestuurd.

Om het af te maken heb ik vervolgens het artikel gescand en met een korte engelstalige samenvatting naar David Levy gestuurd, die mij er hartelijk voor bedankte.

Bron: Fred Espenak, NASA GSFC

Op het linkerplaatje is te zien hoe je je een maansverduistering door de bijschaduw van de aarde kunt voorstellen. Als je tijdens de verduistering op de maan zou staan, zou je de zon gedeeltelijk door de aarde verduisterd zien.

Op 14 maart 2006 waren we getuige van een totale bijschaduw verduistering. In dit geval bevindt de hele maan zich in de bijschaduw: geen stukje erbuiten of in de kernschaduw (umbra). Dit is op zich niet spectaculair, maar wel zeldzaam. De volgende is pas op 29 augustus 2053, en in sommige eeuwen komen ze helemaal niet voor.

Jean Meeus heeft dit uitgezocht en vond dat een periodiciteit van 586 jaar bepaalt hoeveel van dit soort verduisteringen er in een bepaalde tijd plaats vinden. Hij beschrijft dit in hoofdstuk 17 van zijn boek Mathematical Astronomical Morsels.

Overigens: op 3 maart 2007 vind er een totale maansverduistering plaats, die bij helder weer in Nederland van begin tot eind te zien zal zijn.